Polska PokeScena: definicja pojęcia

Polska PokeScena (PPS) obecnie jest pojęciem nieznanym, choć jeszcze kilka lat temu odmieniano je przez wszystkie przypadki. Polska społeczność Pokémon w internecie przez wiele lat dążyła do rozwoju. Wyrazem tych starań było powstawanie wielu stron, forów, społeczności czy innych projektów poświęconych Pokémonom. Od wejścia marki do Polski do dziś powstały setki, jeśli nie tysiące takich projektów. Niemniej jednak z czasem Polska PokeScena często używana była jako pojęcie w kontekście negatywnym. Dziś weźmiemy na warsztat samą definicję Polskiej PokeSceny.

Najpierw wspomnijmy, że prócz Polskiej PokeSceny (PPS) istniało również konkurencyjne pojęcie Polska Scena Pokémon (PSP). Zanikło ono jednak w powszechnym użyciu jeszcze przed 2010 i było stosowane później głównie jako alternatywna forma dla PPS. Przypuszczam, że wynikało to z faktu, że większość osób zajmujących się tematem preferowało wariant Polska PokeScena. Poza tym sam skrót PSP w środowisku z dużym zagęszczeniem graczy mógł być dość niefortunny ze względu na podobieństwo do nazwy konsoli Sony, PlayStation Portable.

Jako bazę do napisania tego tekstu wykorzystam swój tekst sprzed lat, konkretnie powstały pod koniec 2018 Polska PokeScena – próba zredefiniowania pojęcia. Zamieszczony został na moim blogu Polska PokeScena – Blog Conquesta, który był chyba najdłużej funkcjonującym w tej tematyce w całej historii polskiej internetowej społeczności Pokémon. Tekst zawiera kilka definicji Polskiej PokeSceny, konkretnie dwie definicje klasyczne oraz jedną moją autorską, którą nazwałem funkcjonalną. Dziś również postąpimy awangardowo i wprowadzimy kolejne — historyczne — z których jedna jak się zdaje jest coraz popularniejsza, a tak naprawdę w zbiorowym odbiorze od dawna była uznawana za właściwą.

W tekście na blogu stworzyłem wręcz artykuł słownikowy ze zbiorem źródeł. Tu nie będę tego robił, bo nie ma takiej potrzeby, a w razie czego odsyłam do starego tekstu.

Polska PokeScena a fandom Pokémon w Polsce

Żeby zdefiniować PPS musimy poczynić rozróżnienie między sceną a fandomem. Według słowników fandom to środowiskowo ludzi o wspólnych zainteresowaniach, zwłaszcza w serwisach społecznościowych, z kolei scena — miejsce gry aktorów w teatrze, oddzielone od widowni kurtyną.

Fandom jest więc środowiskiem ludzi o wspólnych zainteresowaniach, w naszym przypadku są to polscy fani Pokémonów i mówimy tu o wszystkich gałęziach marki. Skoro mowa o społeczności i ludziach, to z pewnością do tej kategorii zaliczymy również ich twórczość, tj. wszelkie odmiany fan fiction i fan art. Jako serwisy społecznościowe możemy potraktować strony typu Facebook, Twitter, Discord, Instagram czy TikTok itd., ale także fora.

Scenę oczywiście będziemy pojmować z pewnymi zmianami na potrzeby dostosowania pojęcia do naszych potrzeb badań. Przyjmijmy, że scena to miejsce działania (gry) aktywistów (aktorów) w fandomie (teatrze), niekoniecznie oddzielone od widowni, choć częstokroć wbrew pozorom bardzo.

Czym właściwie fandom i scena Pokémon się różnią? Jak wynika z powyższego, tłumacząc najprościej i najkrócej, fandomem są wszyscy fani Pokémonów w Polsce, sceną zaś działacze, najaktywniejsza część fandomu, jego awangarda.

Definicje klasyczne

W ujęciu klasycznym Polska PokeScena (PPS, Polska Scena Pokémon, PSP) definiowana była na dwa sposoby:

• 1. Ogół stron, for, blogów itp. o Pokémonach
• 2. Społeczność Pokémon w internecie

Promowana kiedyś głównie przez PokeMana pierwsza definicja na pewno była jak najbardziej poprawna dawniej, jednak po wzroście znaczenia globalnych mediów społecznościowych np. Facebooka, Twittera, Discorda, a ostatnio i TikToka budzi duże wątpliwości, gdyż wielka część treści dotyczących Pokémonów jest zamieszczana już na tych serwisach, a nie w miejscach dedykowanych marce Kieszonkowych Potworów. Rzecz jasna można z niej korzystać i wiele osób nadal to robi, jednak trzeba zdawać sobie sprawę z jej ograniczeń i archaiczności.

Rzadziej używana druga definicja jest określeniem fandomu, a nie sceny, z tym że zawężoną do internetu, nie jest więc właściwa naszym kryteriom definicyjnym sceny.

Definicja funkcjonalna

Definicję funkcjonalną Polskiej PokeSceny opracowałem we wzmiankowanym wyżej tekście z 2018 roku, kiedy już PPS w tradycyjnym znaczeniu był bardzo mało aktywny, a większość działań odbywała się w serwisach społecznościowych. Dziś ten trend jest jeszcze silniejszy, choć z drugiej strony serwisy, które ostały się aż do teraz, zdają się być silniejsze niż ówczesne.

Polska PokeScena – najaktywniejsza część fandomu, której działanie przejawia się prowadzeniem i redagowaniem treści stron, for, blogów itp. oraz związanych z nimi profili na portalach społecznościowych, wliczając także działalność niezależną.

Dodajmy, że możemy się spierać czy definicja ma dotyczyć tylko internetu. Tradycyjnie jest rozumiana jako działalność internetowa, jednak jak najbardziej z odpowiednim zastrzeżeniem dopuszcza się np. udział w organizacji panelów konwentowych jako działalność PPS-ową.

Teraz rozbijmy definicję, aby ją należycie wyjaśnić:

• a) najaktywniejsza cześć fandomu – zawarcie bezpośredniego odniesienia do fandomu; tutaj określamy scenę jak awangardę wszystkich Pokefanów
• b) której działanie przejawia się prowadzeniem i redagowaniem treści – to wymóg prowadzenia działalności, oczywiście w prowadzeniu strony szeroko można zawrzeć nawet samo opłacanie serwera przy wsparciu finansowym użytkowników; redagowanie odnosi się do produkcji jakiejkolwiek treści – wideo, audio, pisarskiej, aczkolwiek nie odnosiłbym tego do fan art i fan fiction, które przynależą do twórczości fandomu
• c) stron, for, blogów itp. – to znany element klasycznej definicji, odnosi się do miejsc aktywności
• d) oraz związanych z nimi profili na portalach społecznościowych – to jest nowy, tak nam potrzebny do prawidłowego definiowania PPS-u element; tyczy się profili na Twitterze, fanpage’ów na Facebooku, serwerów na Discordzie, kanałów na YouTube, kont na TikToku itp.; w tym punkcie mówimy o nich w kontekście powiązania ze stronami, forami, blogami
• e) wliczając także działalność niezależną. – uściślenie poprzedniego elementu, tj. odnoszący się do portali społecznościowych bez powiązań ze stronami etc.; np. YouTube’owy kanał jak najbardziej może być częścią PokeSceny, za to niekoniecznie będzie nim serwer na Dicordzie czy grupa na Facebooku, które nie są związane z czymś, co tworzy treść, a tylko formują fandom.

Ta definicja nie jest terytorialną, a funkcjonalną, którą łatwiej odnieść do współczesnej rzeczywistości.

Definicje historyczne

W ujęciu historycznym Polską Scenę Pokémon zasadniczo możemy zdefiniować tak jak robi to wariant klasyczny, z tym że albo stosujemy ją sztywno, nie uwzględniając zmian środowiska internetowego, albo autorytatywnie określamy, że PPS nie istnieje od jakiegoś konkretnego momentu czy okresu. Przyjrzyjmy się temu dokładniej. Jeżeli definicja brzmi: Polska PokeScena to ogół stron, for, blogów itp. o Pokémonach, to:

• 1. Stawiamy horyzont czasowy, do którego momentu scena Pokémon w Polsce istniała
• 2. Lub ograniczamy zakres PPS-u tylko do klasycznych mediów internetowych — stron, forów czy blogów

Pierwszy wariant zawierający w sobie horyzont czasowy był szczególnie popularny w latach 2010-2020, choć tak naprawdę odkąd pamiętam użytkownicy Pokémonowych forów wieszczyli albo rychły upadek PPS-u, albo wręcz stwierdzali, iż on już nie istnieje. Problem w tym, że to kryterium jest mocno subiektywne, bo wiele osób pisało o upadku Polskiej PokeSceny w przeszłości lub przyszłości, ale chyba nikt nie wskazał konkretnej daty czy zdarzenia. Prawdą jest, że lata 2005-2010 były dla PokeSceny w Polsce czasem najbujniejszego rozwoju i dużej „płodności”, bo strony i fora o Kieszonkowych Potworach wyrastały jak grzyby po deszczu. Z drugiej strony nie były to projekty stabilne i tak samo hurtowo padały ze względu na specyfikę środowiska (np. umieszczenia wielu stron na jednym serwerze i braku dbałości o archiwizację). Trudno jednak wskazać, który moment czy okres dałoby się nazwać upadkiem Polskiej PokeSceny. Rozbrat Pokémon Valhalli i forum Pokémon Polska? A może późniejsze rozejście się tej strony i Forum Revival? Upadek PokeSerwisu? Zamknięcie stron z okresu Pokémon Rulez i Island of Glory? Wzrost popularności Facebooka i YouTube w Polsce? Bo upadek Pokémon Valhalli w 2022 to już większość przegapiła i niezbyt się nim przejęła.

Drugiego wariantu mało kto używał czy używa, bo instynktownie rozumiemy, że aktywność pokescenowa nie tyle upadła, co zmieniła położenie. Niemniej jednak w rozmowach o PPS-ie osoby, które zajmowały się w przeszłości stronami czy forami, czyli tworzyły PPS w rozumieniu klasycznym czasami używają tej definicji, żeby zawęzić zakres dywagacji do samych stron (rzadko już forów). Czyli to ujęcie wykorzystywane jest instrumentalnie dla klarowności rozważań na temat Polskiej Sceny Pokémon.

W istocie ujęcia historyczne definicji PPS-u nie wyjaśniają nam zjawiska PokeSceny, ale bardziej postawy w fandomie, jakie częstokroć były wobec niej przejawiane. Nierzadko nieświadomie tak PPS rozumieli nostalgicy czy fani tęskniący za „złotym okresem” (o ile on w ogóle istniał). Tak czy owak, „kiedyś to było” jest ułomnym elementem definicyjnym. Z drugiej strony instrumentalne wykorzystanie definicji historycznych pozwala klarowniej wypowiadać się o konkretnych aspektach czy okresach z historii PokeSceny, więc mają one pewną wartość.

Co obecnie oznacza Polska PokeScena? Czy PPS jeszcze istnieje?

Kwestia tego, czy Polska PokeScena upadła, jest złożona. Wiele osób zapewne szczerze by chciało przeforsować takie twierdzenie, ale jednak nie można jednoznacznie stwierdzić, że Polska Scena Pokémon nie istnieje. PPS, zarówno rozumiany klasycznie, jak i funkcjonalnie, jak najbardziej istnieje. Skoro są aktywne strony Pokémon (np. PokeSerwis.pl czy PokeSpecial), to nie można mówić o upadku Polskiej PokeSceny w sensie tradycyjnym (klasycznym), a skoro powstają nowe merytoryczne treści (tak na stronach, jak i poza nimi), spełnione są wymogi definicji funkcjonalnej.

Powyższe stwierdzenie, że Polska PokeScena w 2025 roku istnieje, zapewne jest kontrowersyjne, ale jednocześnie jest oczywiste. O ile istnieją strony i twórcy merytorycznych Pokémonowych treści nie da się w żaden racjonalny sposób uzasadnić, że Polska Scena Pokémon nie istnieje.

Istotnie, PPS wygląda zdecydowanie inaczej niż nawet dwa lata temu, a co dopiero dziesięć-dwadzieścia. To, że niektórzy by chcieli, żeby było jak dawniej (też bez wątpienia bym tak wolał), nie usprawiedliwia pisania, że Polska PokeScena obiektywnie nie istnieje. Możliwe, że da się podnieść argument, iż w sensie klasycznym jest ona w stanie upadku, bo jest mało stron i często są one niezbyt aktywne. Ale czy na pewno? Strony mają lepsze zaplecze techniczne, projekty są stabilniejsze, a redakcje bardziej ustrukturalizowane niż kiedykolwiek. Też bym chciał, by stron było więcej, a interakcje między nimi bardziej żywiołowe — tych rzeczy brakuje. Pozostaje to jednak życzenie już nie do zrealizowania i warto iść naprzód.

Moje stanowisko

Polska PokeScena istnieje, gdyż mamy aktywne strony o tematyce Pokémon po polsku oraz treści merytoryczne poza stronami. Dla osób pamiętających PPS sprzed lat obecna jego forma rzeczywiście może być jednak niezadowalająca. Niemniej jednak „nieistnienie” czy „upadek” to subiektywne odczucia niedające się uzasadnić. Ostatecznie więc stwierdzam, iż PPS istnieje, choć jest zupełnie inny niż dawniej, a jego forma może być niewystarczająca dla osób zajmujących się jego tematyką, czyli głównie tych pamiętających starą Polską Scenę Pokémon.

Czy Polska PokeScena — Blog Conquesta powróci?

Nie, bo teraz całość mojej działalności pisarskiej na PPS-ie przenosi się na Poketto.pl,  a śledzić możecie ją w kategorii Polska PokeScena. Teksty tu zamieszczane będą miały przeważnie charakter ogólnoinformacyjny, rzadziej blogowy, ale nie powinno ich brakować. Na pewno chciałbym napisać po kilka słów o istniejących obecnie stronach, ogólnej sytuacji PokeSceny no i na temat teorii oraz historii naszej społeczności.

Podsumowanie

Polska PokeScena (PPS) to pojęcie, które dawniej było słynne w polskim fandomie Pokémon, ale dziś jest mniej rozpoznawalne. Przeanalizowałem definicję PPS-u, jej zmiany na przestrzeni lat i różnice między fandomem a sceną Pokémon. Przedstawiłem również klasyczne, funkcjonalne i historyczne podejście do tematu oraz próbę określenia, czy PPS nadal istnieje w 2025 roku. Mam nadzieję, że jeśli interesuje Was historia i obecny stan polskiej społeczności Pokémon, z tego tekstu dowiedzieliście się czegoś nowego.

---

Zobacz też: Paldea.pl i Pokémon Horyzonty